پروفیل چیست؟ با انواع و کاربرد‌های آن آشنا شوید

پروفیل در واقع به هر نوع مقطع فلزی گفته می‌شود که دارای یک سطح مقطع ثابت، مشخص و طول بلند باشد، به همین جهت، محصولات ارائه شده در این دسته، متنوع بوده و به تبع آن کاربری‌های متعددی به خود گرفته است. در این مقاله می‌خواهیم علاوه بر پاسخ به پرسش پروفیل چیست؟ به بررسی انواع پروفیل، کاربردهای آن و روش‌های تولید هر کدام از این مقاطع بپردازیم.

شما می‌توانید قیمت پروفیل را به راحتی و از طریق مسیرهای مشخص شده در فولادینو به‌دست آورید.

انواع پروفیل چیست؟

پاسخ به این سوال می‌تواند تا حد زیادی سردرگمی مخاطب را از بین ببرد. شناخت صحیح پروفیل‌ها این امکان را فراهم می‌آورد تا از الفاظ درست برای انتخاب مقطع پروفیل مورد نیاز، استفاده شود.
به منظور دسته بندی صحیح انواع پروفیل، آن‌ها را از چند جنبه طبقه بندی کرده‌ایم:

• شکل ظاهری
• کاربرد
• وزن
• جنس 

انواع پروفیل از لحاظ شکل ظاهری

پروفیل‌ها از لحاظ ظاهری می‌توانند در دو دسته عمده پروفیل رو باز و پروفیل رو بسته قرار بگیرند.

1- پروفیل باز

از مهم‌ترین پروفیل‌های روباز می‌توان به تیرآهن، نبشی و ناودانی، پروفیل Z و تسمه اشاره کرد. همان‌طور که از ظاهر این مقاطع نیز مشخص است، علت نامگذاری این مقاطع، بسته نبودن سطح مقطع آن است.

2- پروفیل بسته

در طرف دیگر، از جمله مهم‌ترین مقاطع پروفیل روبسته لوله، قوطی پروفیل در مقاطع مربع و مستطیل و پروفیل HSS می‌باشند.  نکته بسیار مهم که در این مرحله به آن اشاره شده است، عبارت قوطی پروفیل است. باید توجه داشت که قوطی پروفیل فقط بخش کوچکی از محصولات پروفیل را در برمی‌گیرد و این دو عبارت نباید بجای هم به کار روند.

انواع پروفیل از لحاظ وزن

این نوع محصولات از لحاظ وزن به دو دسته سبک و سنگین تقسیم می‌شوند. پروفیل‌های سنگین معمولا از ورق سیاه با ضخامت بالاتر از ۱.۵ میلی‌متر ساخته می‌شوند. این نوع پروفیل دارای استحکام بالایی بوده و اغلب در موارد صنعتی به کار برده می‌شود. اما پروفیل‌ سبک یا مبلی به دلیل ضخامت کم ورق‌های استفاده شده، دارای وزن کمی بوده و معمولا در مصارف ساختمانی کاربرد دارند.
اطلاع و تخمین وزن پروفیل‌ها با استفاده از جدول اشتال نیز امکان‌پذیر است. به منظور آشنایی با جدول اشتال مقاله مرتبط را مطالعه کنید.

انواع پروفیل از لحاظ جنس

پروفیل‌ها متناسب با نوع سطح مقطع و همچنین محل مورد استفاده خود می‌توانند از جنس‌های مختلفی ساخته و طبقه‌بندی شوند. بر همین اساس، در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین جنس‌هایی که پروفیل از آن ساخته می‌شود می‌پردازیم.

1- پروفیل آهنی

می‌توان گفت بالاترین میزان حجم تولید پروفیل‌های مختلف، مربوط به پروفیل آهنی است. آهن به دلیل خواص مهندسی ممتاز نسبت به قیمت خود، در بسیاری از کاربری‌های عمومی، بهترین گزینه پیشنهادی می‌باشد.به طوری که عمده پروفیل‌های مورد استفاده در ساختمان سازی نظیر؛ تیرآهن، نبشی و ناودانی آهنی هستند.

2- پروفیل آلومینیومی

عمده‌ترین کاربرد پروفیل‌های آلومینیومی در ساخت در و پنجره های ساختمان می باشد. آلومینیوم به دلیل وزن مخصوص پایین، استحکام ویژه هم اندازه فولاد و قیمت تولید پایین، در مصارف عمومی پروفیل‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

3- پروفیل گالوانیزه

پروفیل گالوانیزه به دلیل پوششی که بر روی سطح خود دارد نسبت به پروفیل آهنی، مقاومت به خوردگی بالاتری را از خود نشان می‌دهد و می‌تواند در محیط‌های جغرافیایی مرطوب بازدهی بیشتری داشته باشد.
البته لازم به ذکر است که طبیعتا به دلیل اضافه شدن مرحله پوشش‌دهی به فرایند تولید پروفیل، قیمت پروفیل گالوانیزه نسبت به پروفیل مشابه آهنی، بالاتر می‌باشد و باید بررسی شود که آیا استفاده از آن مقرون به صرفه است یا خیر.

4- پروفیل استیل

پروفیل استیل به دلیل هزینه تمام شده بالا برای تولید با محدودیت‌هایی روبرو است. به عنوان مثال، تولید تیرآهن استیل به هیچ عنوان مقرون به صرفه نیست و به همین دلیل تولید آن اصلا متعارف نمی‌باشد. اما به عنوان مثال، قوطی پروفیل استیل می‌تواند در مصارف خاص که نیاز به استحکام و مقاومت به زنگ زدگی بالا به صورت همزمان مورد نیاز است، به کار رود.

5- پروفیل کامپوزیتی

پروفیل کامپوزیتی از جمله پروفیل‌هایی است که در آن از مواد ترکیبی استفاده می‌شود. این محصول به واسطه ویژگی‌های کاربردی خود، طرفداران زیادی را در بازار ایران پیدا کرده است. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی، طول عمر زیاد، ایمنی مناسب در برار ارتعاشات به ویژه زلزله و سبک بودن اشاره کرد.

انواع پروفیل از لحاظ کاربرد

پروفیل‌ها از لحاظ کاربرد به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• پروفیل ساختمانی
• پروفیل صنعتی

پروفیل‌های صنعتی معمولا به دلیل کاربرد‌های مخصوص، دارای استاندارد‌های خاصی هستند. از این نوع پروفیل‌ها در صنایع نظامی، خودروسازی و غیره استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد این نوع پروفیل، تولید آن به آسانی تولید پروفیل‌های ساختمانی نبوده و علاوه بر تجهیزات خاص به هزینه و زمان بیشتری نیز نیاز است.
اهمیت پروفیل در ساختمان سازی به قدری زیاد است که در ادامه به طور جداگانه در مورد آن صحبت می‌کنیم.

---

کاربرد پروفیل چیست؟

پاسخ به این سوال می‌تواند بار دیگر بیانگر این مسئله باشد که ساخت انواع پروفیل تا چه اندازه برای ادامه صنعت بشر امروزی حیاتی است. می‌توان اینگونه ذکر کرد که تقریبا هیچ صنعتی در دنیا وجود ندارد که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از انواع مقاطع پروفیل استفاده نکرده باشد.
پروفیل می‌تواند در خط تولید یک کارخانه نقش مهمی ایفا کرده و برای ساخت یک محصول، به کار رود. همچنین انواع مقاطع پروفیل می‌توانند به صورت مستقیم در صنایع مختلف و در اجزای یک سازه قرار بگیرند. از جمله صنایعی که از مقاطع پروفیل به مقدار زیاد استفاده می‌شود می‌توان به صنعت ساختمان‌سازی (پروفیل ساختمانی) اشاره کرد. علاوه بر صنعت ساختمان سازی، از جمله کاربردهای پروفیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تولید انواع در و پنجره در سایز‌ها و جنس‌های مختلف
• استفاده در خطوط راه آهن به عنوان ریل
• استفاده در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی و بیمارستانی نظیر ساخت تخت‌های بیمارستان
• تولید محافظ‌ها و نرده‌های منازل، کارخانه‌ها و مراکز بزرگ
• خطوط انتقال گاز، نفت و آب
• صنایع پتروشیمی با حساسیت بالا

---

پروفیل در صنعت ساختمان سازی

اگر بخواهیم به این سؤال پاسخ دهیم که در صنعت ساختمان‌سازی مقاطع مختلف پروفیل چیست، می‌توانیم به نبشی، ناودانی، تیرآهن و انواع قوطی پروفیل با سطح مقطع مربعی و مستطیلی اشاره کنیم که بخش عمده‌ای از بدنه و اسکلت یک ساختمان را تشکیل می‌دهند.
تیرآهن به واسطه نحوه طراحی خود، بخش عمده بارهای تحمیل شده به بدنه‌ی ساختمان را تحمل کرده و استحکام ساختمان را از این طریق افزایش می‌دهد. انتخاب تیرآهن در طراحی و اندازه صحیح، متناسب با ویژگی‌های ساختمان، امری کلیدی است، چرا که اگر از تیرآهن کوچکتر استفاده شود، امکان دارد در مقابل تنش‌های ناگهانی به وجود آمده نظیر زلزله، تیرآهن نتواند نیروی وارد شده را تحمل کند و ساختمان تخریب شود. استفاده از تیرآهن با سایز بالاتر نیز منجر به افزایش وزن ساختمان و همچنین بالاتر رفتن هزینه‌های تولید می‌شود و می‌تواند برای تولید کننده، صرفه‌ی اقتصادی نداشته باشد.
از جمله معروف‌ترین پروفیل‌های مورد استفاده در ساختمان، پروفیل ساختمانی و پروفیل زد (z) می‌باشد. از پروفیل زد (z) در ساخت انواع سقف‌ها استفاده می‌شود. پروفیل زد (z) در ضخامت‌های ۲ ، ۲/۵ و ۳ میل ساخته شده و متناسب با ابعاد سقف، به کار می‌رود.

---

نحوه تولید پروفیل چیست؟

در این بخش، محصولات پروفیل را به دو دسته عمده تقسیم می‌کنیم. در دسته اول، محصولات منتج از ورق آورده شده و در دسته دوم مقاطعی گفته می‌شوند که به طور مستقیم از فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند.

تولید پروفیل با استفاده از ورق

از جمله مهم‌ترین مقاطع پروفیل که با استفاده از ورق تولید می‌شوند می‌توان به نبشی، ناودانی، لوله و قوطی پروفیل اشاره کرد. در ساخت نبشی و ناودانی شکل‌دهی با استفاده از غلطک‌های مختلف انجام می‌شود، اما برای ساخت لوله و قوطی پروفیل، علاوه بر غلطک‌های شکل دهنده به یک سیستم جوشکاری نیاز است که دو لبه‌ی نهایی را به یکدیگر جوش داده و پروفیل‌های رو بسته را شکل دهد.

به منظور جوشکاری دو لبه‌ی نهایی، عموما از سیستم جوشکاری مقاومتی (ERW) استفاده می‌شود.

تولید پروفیل به طور مستقیم

پروفیل‌‌های تولید شده با استفاده از نورد گرم، تیرآهن و ریل می‌باشند. در این فرایند، طی چندین مرحله، بیلت یا بلوم اولیه زیر غلطک‌های نورد مختلف قرار می‌گیرد و به ابعاد استاندارد خود تبدیل می‌شود.
روش دیگری که معمولا برای ساخت پروفیل‌های در و پنجره می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، روش اکستروژن است.

در این روش، شارژ اولیه به کمک یک پیستون به سمت انتهای قالب هدایت می‌شود. در انتهای قالب، شکافی قرار گرفته است که سطح مقطع مورد نظر تولید روی آن قرار دارد. با ادامه فشار پیستون، بیلت داخل قالب، از انتها با مقطع مورد نظر خارج شده و محصول نهایی شکل می‌گیرد.

---

عوامل موثر بر قیمت پروفیل چیست؟

 قیمت پروفیل متاثر از موارد بسیار زیادی است که کم و بیش در این مقاله به آن‌ها پرداخته‌ایم. از جمله این عوامل می‌توان به ابعاد مقطع ، قیمت مواد اولیه (ورق)، جنس پروفیل، روش ساخت و عرضه و تقاضا آن اشاره کرد. 

تاثیر روش ساخت بر قیمت پروفیل چیست؟

هرچه روش تولید پیچیده‌تر بوده و شامل مراحل بیشتری شود، قیمت پروفیل تولید شده نیز افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در ساخت لوله اگر از لوله درز مستقیم استفاده شود محصول با کیفیت پایین‌تر اما قیمت کم‌تر تولید می‌شود ولی اگر لوله تولید شده، با استفاده از روش‌هایی مثل از ریخته‌گری گریز از مرکز و یا ماندرل، بدون درز ساخته شود، کیفیت پروفیل خیلی بالا بوده اما به همان نسبت، هزینه تولید نیز بالا است.
علاوه بر آن، همانطور که گفته شد، جنس پروفیل تولیدی نیز عاملی مهم در تعیین نرخ پروفیل می‌باشد. ابعاد و وزن پروفیل نیز به طور مستقیم در مشخص کردن قیمت پروفیل تاثیر گذار است.

تاثیر قیمت مواد اولیه (ورق) بر قیمت پروفیل چیست؟

ورق نازک (ضخامت کمتر از ۲ میل) به دلیل تکنولوژی ساخت پیچیده و محدود بودن کارخانجات تولید کننده آن در سطح کشور، نسبت به ورق‌های ضخیم‌تر، دارای قیمت بالاتری بوده که متعاقبا تاثیر خود را بر قیمت پروفیل ساخته شده از این ورق‌ها می‌گذارد.

تاثیر عرضه و تقاضا و ابعاد پروفیل بر قیمت پروفیل چیست؟

 مصرف پروفیل‌های ساخته شده با ورق نازک، بیش از سایر ضخامت‌ها است، مثلا استفاده از قوطی پروفیل ۲ میل در ابعاد مختلف به خصوص قوطی پروفیل‌های ۴۰*۴۰ و ۴۰*۸۰، بیشترین استفاده را در صنعت ساختمان سازی دارد. وجود این دو عامل در کنار یکدیگر، منجر به افزایش قیمت پروفیل‌های ساخته شده از ورق نازک نسبت به سایر پروفیل‌های تولید شده است.
به غیر از موارد ذکر شده، نوسانات بازار ارز و هم‌چنین هزینه‌ی تحمیل شده به کارگاه‌های تولیدی مربوط به انرژی و سوخت مورد استفاده و هزینه حمل و نقل، در قیمت روز پروفیل تاثیر گذار است.

---

برترین کارخانه‌های تولید کننده

در این بخش به محبوب‌ترین کارخانه‌های تولید کننده این محصول در ایران اشاره خواهیم کرد. آشنایی با نام این کارخانه‌ها، احتمالا در هنگام خرید این محصول کمک حال شما خواهد بود.

• جهان پروفیل پارس
• شرکت نورد و پروفیل ساوه
• شرکت لوله و پروفیل صابری
• صنایع فولاد هیربد زرندیه
• شرکت نورد لوله یاران
• کارخانه فولاد علویجه
• گروه صنعتی تهران شرق
• شرکت کیان پرشیا

موارد گفته شده تنها قسمتی از برترین کارخانه‌های تولید کننده پروفیل را شامل می‌شود. لازم به ذکر است که کارخانه‌های ممتاز دیگری مانند شرکت پروفیل نیکان اصفهان نیز به تولید این محصول می‌پردازند.

جمع‌بندی

در این مقاله تلاش بر این شد تا شما را با پروفیل بیشتر آشنا کنیم و با دسته‌بندی دقیق این محصول به پرسش‌های احتمالی شما پاسخ دهیم. شما می‌توانید جهت خرید و سفارش انواع محصولات فولادی و همچنین آگاهی از قیمت روز به وبسایت فولادینو مراجعه کنید.