گوگرد چیست و چه کاربردی دارد؟

عنصر گوگرد، یکی از عناصر شیمیایی مهم و چندمنظوره است که در صنایع مختلف و زندگی روزمره کاربردهای فراوانی دارد. این عنصر با ویژگی‌های شیمیایی خاص خود، تأثیرات گسترده‌ای را در بخش‌های مختلفی از جامعه داشته و نقش بسیار مهمی را در تحول و پیشرفت صنایع و فناوری‌ها ایفا می‌کند. برای آشنایی بیشتر با تعریف گوگرد چیست، خواص، انواع و کاربردهای عنصر گوگرد تا انتهای متن با فولادسازان راه ابریشم همراه باشید.

گوگرد چیست؟

عنصر گوگرد یا سولفور (Sulfur) یک ماده غیر فلزی است و در پوسته زمین به‌وفور یافت می‌شود و اشکال مختلفی دارد. گوگرد یک عنصر ضروری برای همه موجودات زنده به‌حساب می‌آید.

تاریخچه استفاده از گوگرد

استفاده از سولفور تا به هزاران سال پیش در تاریخ انسانی به‌طور گسترده دنبال می‌شود. این عنصر به‌عنوان یکی از اولین مواد شناخته‌شده توسط انسان در معادن به دست می‌آمد و در اوایل تاریخ انسانی، در فرآوری مواد معدنی و همچنین به‌عنوان سوخت استفاده می‌شد. 

از آن زمان تا به امروز، گوگرد به‌عنوان یکی از مواد اساسی در صنایع مختلف از جمله شیمیایی، داروسازی، کشاورزی، و صنایع غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. به لطف ویژگی‌های خاص خود، سولفور همواره نقش مهمی در تاریخ صنعت و تجارت داشت.

فرمول گوگرد

فرمول شیمیایی گوگرد یا سولفور S و یک عنصر شیمیایی با عدد اتمی 16 است و به اشکال مختلف از جمله سولفات و سولفید یافت می‌شود. در شرایط معمولی، اتم‌های سولفور مولکول‌های هشت اتمی حلقوی با فرمول شیمیایی S₈ را تشکیل می‌دهند.

تفاوت سولفور و گوگرد

سولفور و گوگرد در واقع همان عنصر شیمیایی هستند. سولفور، نام دیگر گوگرد است و این دو واژه در واقع تفاوت معنایی ندارند و به یک عنصر واحد اشاره می‌کنند. در اصطلاحات علمی و شیمیایی، استفاده از واژه “سولفور” به‌جای “گوگرد” رایج‌تر است، اما این تنها تفاوت در استفاده از اصطلاحات و لغت‌ها درنظرگرفته می‌شود.

ویژگی و خواص گوگرد

جرم اتمی این ماده ۳۲.۰۶ گرم بر مول است. این عنصر به‌صورت جامد و با رنگ مشخصی یافت می‌شود، درحالی‌که ترکیبات حاوی Sulfur مانند سولفات‌ها (Sulfate) و سولفیدها (Sulfide) به عناصر دیگری از جمله اکسیژن، هیدروژن یا فلزات متصل هستند. فرمول شیمیایی یک سولفات یا سولفید به ترکیب خاص مورد نظر بستگی دارد. برخی از ویژگی‌ها و خواص Sulfur عبارتند از:

• شکل فیزیکی: سولفور به شکل کریستال‌های زرد رنگ ظاهر می‌شود.
• بو و طعم: این عنصر بوی مخصوصی دارد که اغلب به شکل بویی نامطبوع و شبیه به تخم مرغ فاسد معروف است.
• قابلیت اشتعال: Sulfur قابلیت اشتعال دارد و این ویژگی منجر به استفاده‌ از آن در تولید کبریت و باروت می‌شود.
• خواص زیستی: سولفور برای موجودات زنده ضرورت دارد، زیرا جز بسیاری از مولکول‌های زیستی مهم از جمله اسیدهای آمینه مانند سیستئین و متیونین و همچنین ویتامین‌هایی مانند بیوتین و تیامین از این ماده تشکیل می‌شود.

خواص شیمیایی سولفور

خواص شیمیایی گوگرد عبارت است از:

• این ماده چگالی (g/cc)70/2 دارد.
• سولفور در دمای 386  درجه سلسیوس ذوب می‌شود.
• نقطه جوش این ماده در 824/717 درجه سلسیوس به ثبت رسیده است.
  

خواص گوگرد در کشاورزی

گوگرد (Sulfur) به‌عنوان یک عنصر مهم در کشاورزی برای بهبود سلامت گیاهان و خاک کاربرد دارد:

• سولفور به‌عنوان یک ماده حشره‌کش مورداستفاده قرار می‌گیرد. این خصوصیت از آن برای کنترل آفات و بیماری‌های گیاهان در کشاورزی کاربرد دارد.
• Sulfur به‌عنوان ضد قارچ در کنترل بیماری‌های گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خصوصیت برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف گیاهی از اهمیت بالایی برخوردار است.
• سولفور به‌عنوان یک افزودنی خاکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده می‌تواند خاک را بهبود دهد و به کنترل علف‌های هرز کمک کند.
• این ماده PH خاک را تغییر می‌دهد و برای اصلاح و تنظیم PH خاک کاربرد دارد.
• این ماده در تهویه خاک مفید خواهد بود و از برخی مشکلات ناشی از فشار آب و هوا در خاک جلوگیری کند.
  

انواع گوگرد

گوگرد به سه نوع اصلی شناخته می‌شود که هر کدام از انواع آن کاربردهای خاص خود را دارند.

+) نوع صنعتی

این نوع گوگرد اغلب به شکل بلورهای زرد یافت می‌شود. Sulfur صنعتی در صنایع مختلف از جمله شیمیایی، داروسازی، صنایع کاغذ و پالایشگاهی، کنترل عفونت‌ها و حفاظت از چوب و چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

+) نوع نفتی

این نوع گوگرد (Sulfur) از منابع نفتی به‌عنوان یک محصول فرعی در فرآیند استخراج نفت به‌دست می‌آید و به‌طور معمول در صنایع نفت و گاز برای مصارف مختلف کاربرد دارد.

+) نوع گازی

گوگرد گازی، نوعی Sulfur است که به‌صورت گاز تولید می‌شود و از طریق فرایندهای شیمیایی به‌دست می‌آید. این نوع سولفور برای مصارف مختلف در این صنایع استفاده می‌شود.

کاربرد گوگرد

این ماده از دیرباز به‌عنوان یک عنصر مهم در صنایع و با کاربردهای مختلف شناخته می‌شود.

۱) صنایع شیمیایی

گوگرد یا سولفور یکی از مهم‌ترین مواد اولیه صنایع شیمیایی است. این ماده به‌عنوان مشتق (اسید سولفوریک) در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی و صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد و به‌ویژه در ساخت کودهای فسفاته که به‌عنوان بزرگ‌ترین کاربرد نهایی برای سولفور محسوب می‌شود، بسیار مهم است. 

سایر کاربردهای کلیدی شامل فرآوری لاستیک، مواد آرایشی و دارویی می‌شود. اهمیت سولفور برای اقتصادهای صنعتی و سهولت نسبی حمل و نقل آن، این ماده را به یک کالای مورد علاقه بین‌المللی تبدیل کرد. سولفور به‌عنوان محصول جانبی از عملیاتی نظیر تصفیه نفت، بازیابی شن‌های قیر، فرآوری روغن سنگین و گاز طبیعی و در گیاهان به‌صورت کک‌سازی و متالورژی به‌دست می‌آید.

۲) صنایع داروسازی

صنایع داروسازی نیز از گوگرد به‌عنوان یکی از مواد پرکاربرد خود استفاده می‌کند. این ماده در فرایندهای تولید داروها به‌کار می‌رود، به‌ویژه در تولید داروهایی که به‌دلیل ویژگی‌های ضدعفونی‌کننده و ضدباکتریایی آن برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. ضمن آنکه در تهیه و تولید مواد آرایشی مانند شامپوها، صابون‌ها و محصولات مراقبت از پوست نیز کاربرد دارد.

۳) صنایع غذایی

صنایع غذایی نیز از سولفور به‌عنوان یک افزودنی مواد غذایی استفاده می‌کنند. این ماده به‌دلیل ویژگی‌های ضد‌باکتریایی و ضد‌قارچی خود، برای حفظ مواد غذایی و جلوگیری از رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها در محصولات غذایی به‌کار می‌رود. این ماده معمولا در فرایندهای تولید محصولات گوشتی، تخم مرغ، آبمیوه، نان و محصولات پخته به منظور حفظ بهداشت و ایجاد محصولات با عمر مفید بیشتر استفاده می‌شود.

منابع عنصر گوگرد

گوگرد یک عنصر شیمیایی است که از منابع مختلفی به‌دست می‌آید.

• منابع معدنی: این ماده از معادن استخراج می‌شود، این معادن شامل سنگ‌های Sulfur و کانی‌هایی است که سولفور در آنها حضور دارد.
• منابع آتشفشانی: منابع این ماده شامل مناطق آتشفشانی و چشمه‌های آب گرم است که گوگرد در این نواحی به‌صورت طبیعی یافت می‌شود.
• تولیدات صنعتی: این ماده به‌صورت محصول فرعی در برخی فرایندهای صنعتی مانند تصفیه نفت و فرآیندهای شیمیایی به‌دست می‌آید.

گوگرد در کجا یافت می‌شود؟

گوگرد ابتدایی در نزدیکی چشمه‌های آب گرم و مناطق آتشفشانی در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در امتداد حلقه آتش اقیانوس آرام، یافت می‌شود. این ذخایر آتشفشانی در حال‌حاضر در کشورهایی مانند اندونزی، شیلی و ژاپن استخراج می‌شود. این رسوبات چند بلوری هستند و بزرگ‌ترین تک‌کریستال مستند آن به ابعاد 22 × 16 × 11 سانتی‌متر است.

گوگرد بومی توسط باکتری‌های بی‌هوازی که بر روی مواد معدنی سولفات سنتز می‌شود. ذخایر قابل‌توجهی در گنبدهای نمکی در امتداد سواحل خلیج مکزیک و در تبخیرها در شرق اروپا و غرب آسیا رخ می‌دهد. سولفور بومی ممکن است فقط توسط فرایندهای زمین‌شناسی تولید شود.

قیمت گوگرد

ممکن است قیمت گوگرد تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گیرد، از جمله تقاضا و عرضه جهانی، هزینه‌های استخراج و فراوری، نرخ ارز و شرایط بازار. قیمت سولفور به‌طور معمول بر حسب تناژ اندازه‌گیری می‌شود و می‌تواند در بازارهای مختلف و در طول زمان تغییر کند. در حال‌حاضر قیمت گوگرد بر اساس شرایط بازار جهانی و فعالیت‌های مربوطه تعیین می‌شود.

خرید گوگرد

برای خرید گوگرد، این امکان را دارید تا به کارخانه‌های معدنی مراجعه کنید یا از طریق تاجران و توزیع‌کنندگان مواد شیمیایی این محصول را بخرید. در صورت نیاز به مقادیر زیاد، می‌توانید به‌صورت عمده و از طریق معاملات تجاری با تولیدکنندگان مربوطه اقدام به خرید این ماده کنید.

خطرات و شرایط نگهداری گوگرد

گوگرد یک ماده شیمیایی است که شرایط نگهداری خاص خود را دارد و در صورت عدم رعایت این شرایط استفاده از همراه با آسیب‌های جبران‌ناپذیری خواهد بود. 

• سمی بودن: سولفور در موارد استفاده نادرست یا در محیط‌های بسته سمی و برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات مضر خواهد بود.
• آتش‌سوزی: این ماده به‌علت ویژگی‌های خود قابلیت اشتعال دارد. بنابراین، نگهداری آن در محیط‌های خشک و دماهای بالا و در مجاورت انواع هیدروکربن‌ها منجر به آتش‌سوزی می‌شود.
• نگهداری در محیط‌های مناسب: نگهداری این ماده در محیط خنک و خشک، دور از نور مستقیم خورشید و در بسترهای مناسبی که از تماس با مواد قلیایی جلوگیری کند، الزامی است. برای نگهداری این ماده در حالت مذاب دمای محیط باید در حدود 127-149 درجه سانتی‌گراد باشد.
• احتیاط در استفاده: در هنگام استفاده از این ماده، احتیاط و توجه ویژه به دستورالعمل‌های ایمنی بسیار ضروری خواهد بود.

استفاده از ابزار و تجهیزات محافظ مانند عینک‌های ایمنی، دستکش‌های مناسب و ماسک‌های حفاظتی در صورت لزوم می‌تواند موثر باشد.

جمع‌بندی

گوگرد یک عنصر شیمیایی حیاتی و چند کاربردی است که در صنایع مختلف از جمله شیمیایی، کشاورزی، صنایع داروسازی و غذایی استفاده می‌شود. این ماده، با ویژگی‌های خاص خود، می‌تواند خطراتی نیز داشته باشد که نیازمند نگهداری در شرایط خاصی است. استفاده محتاطانه و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی اهمیت بالایی دارد تا از مواجهه با خطرات ناشی از استفاده نادرست از سولفور جلوگیری کند.

شما می‌توانید با استفاده از وبسایت فولادینو از قیمت روز انواع محصولات فولادی اطلاع پیدا کنید و همچنین مقالات روز و علمی مشابه و مورد نیاز خود را از طریق بخش مقالات فولادینو مطالعه کنید.